Audycja Radiokomputer
Czy program komputerowy można wyemitować (a właściwie podyktować) w trakcie audycji radiowej? Uwaga…Start! Taka zapowiedź rozpoczynała audycję „Radiokomputer” nadawaną od 1 lipca 1986 roku w Rozgłośni Harcerskiej.
Audycja była nadawana na falach ultrakrótkich i średnich w każdy piątek w godzinach 16:00–16:20 oraz wtorek w godzinach 22:50–24:00 w programie IV Polskiego Radia (blok emisji programów następował w godz. 23:25–24:00) [Przysnaski 1989, s. 14]. Redakcja mieściła się w siedzibie Rozgłośni Harcerskiej przy ul. M. Konopnickiej 6 w Warszawie. Założycielem i prowadzącym „Radiokomputer” był Tomasz Jordan [Jordan 1986].
Początki audycji sięgają 1984 roku, kiedy to w wyniku rosnącego zainteresowania słuchaczy mikrokomputerami i problemami związanymi z informatyką, Tomasz Jordan zaczął emitować programy komputerowe w czwartkowym magazynie naukowo-technicznym Rozgłośni Harcerskiej [Jordan 1986].
Po pierwszych emisjach okazało się, że większość programów odbieranych na zwykłych odbiornikach radiowych z zakresem fal UKF i nagrywanych na magnetofon wczytuje się poprawnie do komputerów. Pojawiło się więc nowe źródło oprogramowania dostępnego dla wszystkich w całej Polsce. Rosnąca popularność słuchowiska skutkowała emisją „Radiokomputera” [Jordan 1986].
Na zdjęciach: za konsoletą realizator Marek Dalba; Tomasz Jordan przygotowujący program do emisji radiowej, tuż za nim Janusz Sikorski – sekretarz Rozgłośni Harcerskiej. Fot. Jan Zelman. Źródło: IKS nr 4/1987.
Tomasz Jordan do współpracy zaprosił Krzysztofa Surgowta i Piotra Tymochowicza, autorów telewizyjnej audycji „Hallo – Komputer”. Ich celem była prezentacja komputerów, jako narzędzi „pomocnych w pracy, nauce i domu” [Jordan 1986, s. 28] oraz stymulowanie aktywności młodych ludzi do tworzenia nowych wartościowych programów. W trakcie audycji emitowane były tylko programy edukacyjne i użytkowe (IQ TEST, Beta Basic 3.0, The Artist, Poltasword, Matematyka, mikroProlog i inne) będące „ripostą na falę gier telewizyjnokomputerowych” [Jordan 1986]. Nie emitowano kodu gier komputerowych [Przasnyski 1989]. Ponadto, redaktorzy prezentowali porady, oryginalne pomysły i najnowsze informacje ze świata informatyki.
Godzina 22.50. Tu „Radiokomputer” program Rozgłośni Harcerskiej Polskiego Radia. Zawsze we wtorki o 22.50 i piątki o 16.00. Program IV.
Pierwsze z emitowanych programów przeznaczone były dla Spectrum, lecz nie zyskały popularności. Stosowany w Spectrum standard zapisu na taśmie magnetofonowej był wrażliwy na zakłócenia, przez co tylko nieznaczny odsetek programów dawał się potem odtworzyć i używać. W przypadku komputerów Atari istniała niemalże pewność, co do skuteczności nagrywania, zaś w przypadku Commodore użytecznych było ok 70 proc. nagranych programów [Przasnyski 1989]. Użytkownicy Spectrum byli w konsekwencji poszkodowani, bowiem w trakcie audycji emitowano przede wszystkim programy na Atari i Commodore. Dopiero w późniejszych latach opracowano „Dekoder Transmisji Radiowej PLUS (DTR+)”, który umożliwił skuteczne odtwarzanie nagranych z radia programów na komputerze Spectrum [Przasnyski 1989].
Audycja Radiotomputer emitowana przez Rozgłośnię Harcerską była prawdopodobnie pierwszą tego typu w bloku państw socjalistycznych.
Większość słuchaczy Radiokomputera czekała z niecierpliwością na emisję programów komputerowych, które mogli nagrać na kasetę magentofonową. Czynność ta wydawała się z pozoru prosta, jednak, aby ją zrealizować z powodzeniem konieczne było spełnienie kilku warunków. Tomasz Jordan tak doradzał słuchaczom Radiokomputera na łamach czasopisma Bajtek w 1986 roku [Jordan 1986, s. 28]: 1) zalecam stosowanie kaset typu Compact z taśmą żelazową. Taśma me może być pogięta i starta. Nie zalecam stosowania taśm produkcji polskiej (Stilon), 2) programy powinny być zapisywane na magnetofonie monofonicznym, 3) nagrywanie i odtwarzanie powinno przebiegać na tym samym magnetofonie, a wszelkie układy redukcji szumów muszą być wyłączone. O możliwości odtworzenia programu nagranego z radia decydowały detale, które miały przede wszystkim charakter techniczny i dotyczyły m.in. prawidłowego ustawienia głowicy w magnetofonie, która musiała być prostopadła do kierunku przesuwu taśmy magnetycznej w kasecie, nie wspominając o tym, że głowica nagrywająco-odtwarzająca musiała być czysta. Ponadto, sygnał radiowy powinien być czysty, a wszystkie kable łączące radio-magnetofon-komputer powinny być ekranowane. Co istotne, na czas trwania emisji należało wyłączyć w domu wszystkie urządzenia elektryczne, takie jak odkurzacz, pralka, itp.
Źródła
- IKS nr 4/1987. Internet Archive.
- Jordan, T. (1986). Uwaga…Start!!! Bajtek, 11, 28. Internet Archive.
- Przasnyski, M. (1989). Dekoder transmisji radiowej. Bajtek, 5(41), 14. Internet Archive.