Potrzeba zachowania dziedzictwa kulturowego
Czy możliwe jest powiązanie wyjątkowego dziedzictwa architektonicznego z tradycją kulinarną? Czy bioróżnorodność i krajobrazy mogą być historycznym dziedzictwem kulturowym? Czy mogą one stanowić o tożsamości kulturowej i wyjątkowości danego miejsca? Wreszcie czy dziedzictwo kulturowe może odgrywać ważną rolę w spajaniu lokalnych społeczności i rozwiązywaniu konfliktów między społecznościami?
Pytania te i wiele innych stały się tematem licznych działań podjętych w świecie, które przyjęły ramy formalne i są realizowane lub zostały zrealizowane w formie różnych inicjatyw, w tym projektów naukowych. W rozdziale pt. The Need to Preserve Cultural Heritage dokonano przeglądu i charakterystyki wybranych inicjatyw związanych z zachowaniem i popularyzacją dziedzictwa kulturowego. Rozdział ten jest wstępem do monografii zatytułowanej: Cultural Heritage—Possibilities for Land-Centered Societal Development (ryc. 1).
Istnieje potrzeba ochrony i zrównoważonego wykorzystywania dziedzictwa i zasobów naturalnych i kulturowych, które podlegają rosnącej presji środowiskowej i gospodarczej, a także konfliktom użytkowania. System ochrony dziedzictwa kształtują nie tylko służby konserwatorskie, sposób finansowania czy regulacje prawne. System ten kształtują także uwarunkowania polityczne, gospodarcze, kulturowe, a także życie społeczne, edukacja i media. Coraz istotniejszą rolę w ochronie i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym odgrywają inicjatywy przyjmujące formę międzynarodowych projektów finansowanych instytucjonalnie. Mają one tak zróżnicowany charakter, jak tylko zróżnicowane mogą być obiekty dziedzictwa kulturowego i relacje zachodzące między dziedzictwem, a lokalnymi społecznościami.
Dla pojedynczych osób dziedzictwo kulturowe ma znaczenie indywidualne i osobiste. Dla narodów, mniejszości religijnych, wyznaniowych i etnicznych jest dobrem wspólnotowym.
Projekty wspierające zachowanie dziedzictwa kulturowego mają w większości charakter międzynarodowy i interdyscyplinarny. Koncentrują się na zachowaniu dziedzictwa kulturowego i jednoczesnym wykorzystaniu go w rozwoju regionalnym. Znajdują zastosowanie w podnoszeniu konkurencyjności regionów z uwzględnieniem ich lokalnych zasobów kulturowych. Przedstawiają dziedzictwo kulturowe jako atut danego miejsca, decydujący o jego niepowtarzalnym charakterze. Są realizowane w płaszczyźnie społecznej (wspieranie wielokulturowości, dialog społeczny), ekonomicznej (turystyka, produkty tradycyjne) i kulturowej (zachowanie i promocja lokalnych tradycji, promocja danej kultury, integracja wielokulturowych społeczności). Sprawiają, że lokalne dziedzictwo kulturowe staje się dostępne globalnie, jest odkrywane na nowo i przestaje być traktowane jedynie w kategoriach konserwacji i zachowania.
Czytaj więcej:
Król, K., Hernik, J. Prus, B., Szylar, M. (2022). The Need to Preserve Cultural Heritage, In: Hernik, J., Walczycka, M., Sankowski, E., Harris, B.J. (Eds.), Cultural Heritage–Possibilities for Land-Centered Societal Development. Environmental History, Vol. 13, pp. 1-14. Springer, Cham., available at: 10.1007/978-3-030-58092-6_1