Kapsuła czasu: Atari 400

Kapsuła czasu: Atari 400

Czterdzieści lat temu firma Atari wypuściła na rynek swoje pierwsze komputery osobiste: Atari 400 i Atari 800. Był to rok 1979. Wtedy też, zresztą podobnie jak teraz, Atari było synonimem „gry wideo”, a nowe maszyny posiadały większy potencjał technologiczny niż jakakolwiek konsola do gier w tamtym czasie [Aiken i Braun 1980].

Atari 400 (ryc. 1) i Atari 800 były pierwszymi komputerami domowymi, w których zastosowano niestandardowe koprocesory, a także pierwszymi, które wykorzystywały „duszki” („sprites”*) i specjalne przerwy wideo, takie jak listy wyświetlania, tj. funkcje, które zostały wprowadzone później w komputerach Commodore 64 i Amiga. Atari 400 było wersją niskokosztową, miało 16 KB pamięci operacyjnej (zamiast 48 KB), jeden port na kasety (dwa porty posiadała wersja 800) i klawiaturę membranową typu QWERTY (membrane keyboard, 61 keys) [Old-Computers 2020].

Rycina 1. The Atari 400, an 8-bit home computer that was released by Atari in 1979
Source: commons.wikimedia.org (Author: Evan-Amos, Licence: CC BY-SA 3.0)

* Sprites (ang., dosł. duszek) to dwuwymiarowy obraz rastrowy wykorzystywany w systemach grafiki dwuwymiarowej. Sprite’y poprawiały możliwości graficzne mikrokomputerów w czasach, gdy ich procesory graficzne miały znacznie mniejszą wydajność niż współcześnie. Technikę tą stosowano w latach siedemdziesiątych, kiedy dominowały komputery 8-bitowe.

Metryczka: Atari 400 – Year: 1979; CPU: MOS 6502 (1.79 Mhz, 8-bitowy mikroprocesor firmy MOS Technology); RAM: 8K base, 48K max; several graphic modes, maximum: 320 x 192; 60 x 96 with 128 colors; Price: US $549.95.

Atari 800 i Atari 400 były w swoich początkach nazywane pieszczotliwie: “Coleen i Candy” [Atari Archiwes 2020].

Atari 400 i Atari 800 oferowały niestandardową grafikę i układ dźwiękowy, obsługę czterech joysticków lub ośmiu pokręteł sterujących (paddle game controller, ryc. 2). Komputery dawały możliwość uruchomienia gier zapisanych na kasetach magnetofonowych, kartridżach lub dyskach. Jedną z pierwszych gier na Atari był symulator Star Raiders, który na nowo zdefiniował rozrywkę domową. Star Raiders to symulator walki w pierwszej osobie dla 8-bitowej rodziny komputerów Atari. Został napisany przez Douga Neubauera, pracownika Atari, i wydany na kartridżach w 1979 roku [Edwards 2019].

Rycina 2. The paddle controller for the Atari 2600 video game console.
Source: commons.wikimedia.org (Author: Evan-Amos, Licence: public domain)

Pod kątem audiowizualnym oba komputery były jednymi z najpotężniejszych w swoich czasach, obsługując 256 kolorów i 4-kanałowy dźwięk. Modele 400/800 były początkiem długowiecznej linii 8-bitowych systemów Atari, z tą samą architekturą użytą później w seriach Atari XL i XE [Retro Computing 2020a].

Atari 800XL

Atari 800XL (1983) jest częścią rozległej rodziny 8-bitowych komputerów domowych Atari, która rozpoczęła się od Atari 400 i 800 w 1979 roku. Seria XL zasadniczo wykorzystywała tę samą technologię (procesor MOS 6502 wraz z niestandardową grafiką i układami dźwiękowymi), jak wcześniejsze systemy 400/800, ale została przebudowana, a w przypadku 800XL, zwiększono pamięć RAM do 64K (Atari 800 mógł mieć 48K pamięci). Ciekawostką było wbudowane narzędzie do autodiagnostyki, które umożliwiało przeprowadzanie testów pamięci, grafiki i dźwięku na ekranie komputera [Retro Computing 2020b].

Rycina 3. A dingy Atari 800XL, an 8-bit computer released by Atari in the early 1980s
Source: pl.m.wikipedia.org (Author: Evan-Amos, Licence: CC BY-SA 3.0)

Metryczka: Atari 800 – Year: 1983; CPU: MOS 6502 (1.79 Mhz); 64K RAM, several graphic modes, maximum: 320 x 192; Price: US $999.95 [Old Computer Museum 2020].

Komputery Atari 400/800, wraz z komputerami Commodore 64, zyskały popularność w Polsce i znalazły zastosowanie jako komputery domowe. Chociaż były w podobnej cenie, miały lepszy dźwięk i grafikę oraz bogatszą bibliotekę oprogramowania niż ich konkurent – ZX Spectrum. Produkcję komputerów Atari 400 i Atari 800 zakończono w 1982 roku.

Źródła

• Aiken, R. M., Braun, L. (1980). Into the 1980s with Microcomputer-Based Learning. Computer, 13(7), 11-16.
• Atari Archiwes (2020). Introduction Being a History of Two Births Coleen and Candy. Available online: https://www.atariarchives.org/iad/introduction.php
• Edwards, B. (2019). Atari 800 Turns 40. Available online: http://bit.ly/39eImRW
• Old Computer Museum (2020). Atari. Welcome to Steve’s Old Computer Museum! Available online: http://oldcomputers.net
• Old-Computers (2020). Atari 400. Old Computers. Available online: https://www.old-computers.com/museum/computer.asp?st=1&c=76
• Retro Computing (2020a). Atari 400. South West Retro Computing Archive. University of Plymouth. Available online: http://www.retro-computing.org/?page=item&id=318
• Retro Computing (2020b). Atari 800XL. South West Retro Computing Archive. University of Plymouth. Available online: http://www.retro-computing.org/?page=item&id=174