WorldWideWeb: historia pierwszej przeglądarki internetowej

Pierwsza przeglądarka internetowa została udostępniona w 1990 roku i dawała jedyną możliwość przeglądania zasobów sieci. WorldWideWeb została napisana w Objective-C przy użyciu Interface Builder na komputerze NeXT [CERN 2019a].

Słowa kluczowe: WWW, digital archeology, HyperText*
*HyperText: Tekst, który nie jest ograniczony liniowo (HyperText: Text which is not constrained to be linear).

Twórcą pierwszej przeglądarki był Tim Berners-Lee, który nadał jej nieco niefortunną nazwę – WorldWideWeb. Dlatego też po pewnym czasie zmieniono ją na Nexus, aby jednoznacznie odróżnić program od abstrakcyjnej przestrzeni informacyjnej, tj. World Wide Web [Berners-Lee i in. 1994, Berners-Lee 2019].

World Wide Web

Idea hipertekstu pojawiła się znacznie wcześniej niż WWW oraz Internet, jednak prawie wszystkie systemy hipertekstowe działały na lokalnych plikach. Tim Berners-Lee chciał stworzyć system powiązań, tak aby użytkownicy mogli łączyć się z plikami rozmieszczonymi na różnych maszynach.

World Wide Web nie mogłaby istnieć bez Internetu. Komputery musiały być wystarczająco mocne, wystarczająco użyteczne i przystępne, aby globalna przestrzeń informacyjna stała się rzeczywistością.
World Wide Web to sposób przeglądania wszystkich informacji online dostępnych w Internecie jako płynnego, ciągłego kontinuum. Używając połączeń i wyszukiwań hipertekstowych (hypertext jumps and searches) użytkownik eksploruje świat informacji, częściowo napisanych ręcznie, częściowo wygenerowanych komputerowo z istniejących baz danych i systemów informacyjnych [Berners-Lee i in. 1993].

CERN 2019 WorldWideWeb Rebuild

Zespół projektowy z CERN podjął próbę odtworzenia doświadczeń użytkownika związanych z użytkowaniem komputera NeXT z 1991 roku z „zainstalowaną” przeglądarką WorldWideWeb. Zadanie to zostało wykonane w 100%, oczywiście w zakresie tego, na co pozwala nowoczesne środowisko, w którym odtwarzane jest działanie przeglądarki obecnie. Do odtworzenia przeglądarki WorldWideWeb wykorzystano część kodu napisanego w ramach projektu Line Mode Browser, w tym serwera proxy Node i niektórych CSS. Zdecydowano się na wierną replikację interfejsu, w tym czcionek i wyświetlania w skali szarości (ryc. 1). Ponieważ przeglądarka WorldWideWeb działała w środowisku graficznego interfejsu użytkownika (GUI), przyjęto, że ważne jest również odtworzenie tego doświadczenia, w tym „okienkowania” i różnych narzędzi, które oferowała przeglądarka [CERN 2019b].

Rycina 1. Sposób w jaki prezentowana była treść w przeglądarce WorldWideWeb
Źródło: worldwideweb.cern.ch/browser

NextStep WorldWideWeb application

Program WorldWideWeb jest pierwowzorem większości tego, co dziś uważa się za „sieć” (the Web). W lutym 2019 roku z okazji trzydziestej rocznicy zainicjowania World Wide Web grupa programistów z CERN odtworzyła oryginalny interfejs przeglądarki (za pośrednictwem Engadget), pozwalając użytkownikom zobaczyć we współczesnej przeglądarce, jak wyglądał Internet w początkach swego istnienia.

Wiele wydarzyło się w ciągu tych trzydziestu lat. HTML został rozbudowany. HTTP ewoluował. Przeglądarki się zmieniły. Każdy użytkownik Internetu ma obecnie możliwość cofnąć się w czasie i uruchomić przeglądarkę WorldWideWeb, która znajduje się pod adresem internetowym: worldwideweb.cern.ch

Pod adresem internetowym worldwideweb.cern.ch/browser dostępna jest pierwsza wersja aplikacji NextStep WorldWideWeb z biblioteką libWWW. Przeglądarka pozwala eksplorować tekstową zawartość witryn. Każda strona internetowa otwierana jest w nowym oknie po dwukrotnym kliknięciu w hiperłącze.

Aby otworzyć dowolną witrynę należy: uruchomić przeglądarkę WorldWideWeb, wybrać „Document” z menu po lewej, a następnie wybrać opcję „Open from full document reference”. W dalszej kolejności należy wpisać adres URL w polu „reference” i kliknąć „Open”.

Aplikacja WorldWideWeb została uznana za prototyp lub test sieciowej przeglądarki „HyperMedia Browser / Editor”. Była „warstwą skierowaną do użytkownika”. Ta aplikacja przeglądarki / edytora działała na lokalnym komputerze na plikach lokalnych. Jednakże Tim Berners-Lee opracował również pierwsze oprogramowanie serwera hipertekstowego znane jako „httpd”, które działało w tle i było serwerem, z którym przeglądarka łączyła się, aby serwować to, co dzisiaj znamy jako „strony internetowe” [CERN 2019a].

Przeglądarka Line Mode

Aby uczynić sieć bardziej dostępną (ponieważ prawie nikt nie miał wtedy maszyny NeXT), w CERN opracowano drugi projekt przeglądarki: Line Mode. Przeglądarka Line Mode została wydana po raz pierwszy w 1991 roku i była kompatybilna z większością systemów unix / linux. Tym samym sieć stała się dostępna na urządzeniach o znacznie mniejszej mocy, takich jak „terminale trybu liniowego”, które były używane do uzyskiwania dostępu do minikomputerów, powszechnie używanych w tym czasie [CERN 2019a].

Filozofia sieci

Podczas gdy Internet jest w dużej mierze utożsamiany z konsumpcją treści, przeglądarka WorldWideWeb pozwala także edytować i tworzyć strony internetowe (przy pomocy GUI). Odzwierciedlało to filozofię Internetu jako medium do odczytu i zapisu, którą dobrze oddaje komentarz Tima Bernersa-Lee „Jeśli uważasz, że surfowanie w hipertekście jest fajne, to dlatego, że nie próbowałeś tego pisać”…

Źródła

CERN (2019a). History — WorldWideWeb NeXT Application. Context for how the WorldWideWeb application was developed. CERN. https://worldwideweb.cern.ch/history/
CERN (2019b). Production Details — WorldWideWeb NeXT Application. The behind the scenes look at how the WorldWideWeb was rebuilt. CERN. https://worldwideweb.cern.ch/production/
Berners-Lee, T. (2019). The WorldWideWeb browser. https://www.w3.org/People/Berners-Lee/WorldWideWeb.html
Berners-Lee, T., R. Cailliau, N. Pellow, Secret, A. (1993). The World-Wide Web Initiative. In Proceedings 1993 International Networking Conference.
Berners-Lee, R., Cailliau, R., Luotonen, A., Nielsen, H.F., Secret, A. (1994). The World-Wide Web. Communications of the ACM, 37(8), 76-82. http://dx.doi.org/10.1145/179606.179671