Cyfrowe dziedzictwo według sztucznej inteligencji
Grafiki przygotowane przez algorytmy tzw. sztucznej inteligencji są co najmniej intrygujące. Co istotne, ich wygenerowanie w oknie przeglądarki internetowej zajmuje przeciętnie kilkadziesiąt sekund. Wydaje się, że takie rezultaty nie są możliwe do osiągnięcia manualnie przez pojedynczą osobę, a już z pewnością nie jest to możliwe w tak krótkim czasie, pomijając niezbędne do tego: pomysł, talent i umiejętności obsługi oprogramowania, no i pliki źródłowe.
Algorytmy w sposób niepowtarzalny łączą ze sobą różne motywy i elementy graficzne, co było dotychczas zarezerwowane dla wizjonerów obdarzonych bujną wyobraźnią i talentem plastycznym. Sztuczna inteligencja w ciekawy sposób łączy ze sobą słowa kluczowe na jednym obrazie: cultural heritage, database, disappear, culinary heritage, architectural heritage, tangible heritage, intangible heritage, world heritage, folklore, tradition, computer, data cloud, content search engine, users. Akcesoria komputerowe (cyfrowe dziedzictwo) są umiejętnie wplatane w (wiejskie) motywy folklorystyczne. Trudno przy tym oprzeć się wrażeniu, że większość grafik generowanych przez algorytmy AI ma mroczny charakter. W wielu przypadkach dominują cienie, kościste, humanoidalne postacie o rozmytych twarzach i demonicznych oczach.
Kościste, humanoidalne postacie o rozmytych twarzach i demonicznych oczach. Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Obrazy mają nieco apokaliptyczny wydźwięk, lecz może to wynikać, lub na pewno wynika, z wykorzystanych słów kluczowych. Całość bardziej przypomina ilustracje do filmów o obcych cywilizacjach, niż ilustracje do monografii o cyfrowym dziedzictwie kulturowym.
Czy tak będzie wyglądać folklor ludowy w XXI wieku? Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Sztuczna inteligencja na wielu grafikach „podjęła próbę” połączenia cech ludzkich z elementami cyfrowymi i to wydaje się motywem przewodnim tych opracowań – cyfrowe dziedzictwo kulturowe łączy to co ludzkie, z tym co elektroniczne. Wybrane grafiki prezentują futurystyczną wizję postapokaliptyczną, gdzie pozostałości po starożytnych kulturach otoczone są zgliszczami elektrosprzętu. Wszystko skąpane w piaskach pustyni.
Futurystyczna wizję postapokaliptyczna. Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Inne z kolei stanowią nieporadną próbę połączenie tego co przyrodnicze, z tym co cyfrowe. Postacie, które zdają się wyrastać z elektrosprzętu są porośnięte roślinnością, trawą i mchem, jak plątanina kabli i obwodów pod runem leśnym – całość raczej mroczna, intrygująca, spowita mgłą, syntetyczna, nieżywa i pesymistyczna.
Plątanina kabli i obwodów pod „runem leśnym”. Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Nieco więcej optymizmu
Nieco inny wydźwięk mają grafiki wygenerowane przy pomocy takich słów kluczowych jak: regional development strategy, culinary heritage, cultural heritage, architectural heritage, cultural landscape. Grafiki te mają wydźwięk optymistyczny i nawiązują do elementów infrastruktury, ale także do żywej tkanki przyrodniczej i kulturowej, w tym lokalnych elementów fauny i flory. Całość nierzadko przypomina ilustracje z przewodnika turystycznego.
Nawiązanie do elementów infrastruktury, ale także do lokalnych elementów przyrodniczych i kulturowych. Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Motywy futurystyczne pojawiają się ponownie w grafikach wygenerowanych przy pomocy słów kluczowych związanych z rynkiem cyfrowych aktywów: non-fungible token, Generation Z, cryptocurrencies, digital assets. Obrazy te posiadają industrialny wydźwięk, plasując człowieka w centrum cyfrowo-przemysłowego Świata 4.0.
Industrialny charakter grafik, prezentujących człowieka w centrum cyfrowo-przemysłowego Świata 4.0. Źródło: opracowanie własne przy pomocy Midjourney.
Grafiki wygenerowano przez Midjourney Discord (Midjourney Bot). Laboratorium Midjourney udostępnia algorytmy sztucznej inteligencji, które przekształcają tekst w obraz.
Czym jest cyfrowe dziedzictwo kulturowe?
Według ChatGPT OpenAI, cyt.: — ChatGPT to duży model językowy stworzony przez OpenAI, który jest szkolony na ogromnych zbiorach danych językowych za pomocą zaawansowanych algorytmów uczenia maszynowego. —
Według ChatGPT, cyt.: — Cyfrowe dziedzictwo kulturowe to zbiór różnych materiałów cyfrowych, takich jak zdjęcia, filmy, dźwięki, teksty i inne dokumenty, które stanowią dziedzictwo kulturowe danego kraju lub regionu. To, co wyróżnia cyfrowe dziedzictwo kulturowe, to jego dostępność i możliwość udostępnienia go szerokiemu gronu odbiorców dzięki internetowi i nowoczesnym technologiom.
Cyfrowe dziedzictwo kulturowe to kluczowy element w dzisiejszej kulturze, ponieważ pomaga zachować i promować dziedzictwo kulturowe różnych narodów, regionów i społeczności. Dzięki digitalizacji i udostępnianiu w sieci, materiały te stają się dostępne dla szerszej publiczności, w tym dla naukowców, badaczy, nauczycieli i studentów, którzy chcą poznać historię, kulturę i sztukę różnych krajów i społeczności.
Cyfrowe dziedzictwo kulturowe może również pełnić funkcję edukacyjną i inspirować twórców i artystów do tworzenia nowych dzieł sztuki, które odwołują się do tradycji i dziedzictwa kulturowego danej społeczności. —
Wiarygodne, ale nienaturalne
Z pewnością ChatGPT generuje „wiarygodnie brzmiące odpowiedzi”… Te jednak wydają się trochę nienaturalne, syntetyczne, zbyt poprawne, wręcz sylikonowe, jakby powstały według szablonu. Na moje zarzuty, BOT wydaje się być doskonale przygotowany, cyt.: — Przepraszam, jeśli moje odpowiedzi wydają Ci się sztuczne lub nienaturalne. Jako model językowy staram się udzielać odpowiedzi na pytania w sposób obiektywny i rzetelny, opierając się na wiedzy, którą posiadam. Jednakże, moim celem jest dostarczenie odpowiedzi, które są zrozumiałe i pomocne dla użytkowników. —
Komentarz: Człowiek popełnia błędy. Człowiek używa gwary, charakterystycznych, tylko sobie znanych sformułowań, lokalnych skrótów i różnych kombinacji językowych. Pod tym względem AI jest zbyt doskonała w swych wypowiedziach, zbyt usystematyzowana. To odróżnia ją od przeciętnego człowieka.
ChatGPT wyjaśnia to w sposób rzetelny: — Jako program komputerowy stworzony do przetwarzania języka naturalnego, jestem zaprogramowany w taki sposób, aby dostarczać rzetelnych i precyzyjnych odpowiedzi na zadane pytania. Moim celem jest udzielanie informacji i pomaganie użytkownikom w rozwiązywaniu problemów. Nie jestem zdolny do subiektywnego myślenia, ponieważ działam tylko na podstawie zaprogramowanych algorytmów. —
Czy można odróżnić tekst napisany przez człowieka od tekstu napisanego przez sztuczną inteligencję?
Według AI Classifier tekst wygenerowany przez ChatGPT „prawdopodobnie został wygenerowany przez sztuczną inteligencję”. Klasyfikator nie mylił się… AI Classifier został „wyszkolony”, aby możliwie skutecznie odróżniać tekst napisany przez człowieka od tekstu napisanego przez sztuczną inteligencję. Wiarygodność klasyfikatora zależy od długości tekstu wejściowego, stąd wymóg wprowadzenia korpusu tekstu o długości co najmniej 1000 znaków.
Czy sztuczna inteligencja ma twarz człowieka? Gdzie bije serce ekosystemu cyfrowego? Jak bardzo ekosystem cyfrowy jest podobny do ekosystemu przyrodniczego? Zapraszam na wywiad ze sztuczną inteligencją.