Audycja Radiokomputer

Audycja Radiokomputer

Czy program komputerowy można wyemitować w trakcie audycji radiowej? Uwaga…Start! Taka zapowiedź rozpoczynała audycję „Radiokomputer” nadawaną od 1 lipca 1986 roku w Rozgłośni Harcerskiej.

Audycję „Radiokomputer” nadawano na falach ultrakrótkich i średnich w każdy piątek w godzinach 16:00–16:20 oraz wtorek w godzinach 22:50–24:00 w programie IV Polskiego Radia (blok emisji programów następował w godz. 23:25–24:00) [Przysnaski 1989, s. 14]. Redakcja mieściła się w siedzibie Rozgłośni Harcerskiej przy ul. M. Konopnickiej 6 w Warszawie. Założycielem i prowadzącym „Radiokomputer” był Tomasz Jordan [Jordan 1986].

Początki audycji sięgają 1984 roku. Tomasz Jordan obserwując rosnące zainteresowanie mikrokomputerami zaczął emitować programy komputerowe w czwartkowym magazynie naukowo-technicznym Rozgłośni Harcerskiej [Jordan 1986]. Po pierwszych emisjach okazało się, że większość programów odbieranych na zwykłych odbiornikach radiowych z zakresem fal UKF i nagrywanych na magnetofon wczytuje się poprawnie do pamięci komputerów. Pojawiło się więc nowe źródło oprogramowania dostępnego dla wszystkich w całej Polsce. Rosnąca popularność słuchowiska skutkowała emisją „Radiokomputera” [Jordan 1986].

Na zdjęciach: za konsoletą realizator Marek Dalba; Tomasz Jordan przygotowujący program do emisji radiowej, tuż za nim Janusz Sikorski – sekretarz Rozgłośni Harcerskiej. Fot. Jan Zelman. Źródło: IKS nr 4/1987.

Tomasz Jordan do współpracy zaprosił Krzysztofa Surgowta i Piotra Tymochowicza, autorów telewizyjnej audycji „Hallo – Komputer”. Ich celem była prezentacja komputerów, jako narzędzi „pomocnych w pracy, nauce i domu” [Jordan 1986, s. 28] oraz stymulowanie aktywności młodych ludzi do tworzenia nowych wartościowych programów. W trakcie audycji emitowane były tylko programy edukacyjne i użytkowe (IQ TEST, Beta Basic 3.0, The Artist, Poltasword, Matematyka, mikroProlog i inne) będące „ripostą na falę gier telewizyjnokomputerowych” [Jordan 1986]. Nie emitowano kodu gier komputerowych [Przasnyski 1989]. Ponadto, redaktorzy prezentowali porady, oryginalne pomysły i najnowsze informacje ze świata informatyki.

Godzina 22.50. Tu „Radiokomputer”, program Rozgłośni Harcerskiej Polskiego Radia. Zawsze we wtorki o 22.50 i piątki o 16.00. Program IV.

Pierwsze z emitowanych programów przeznaczone były dla Spectrum, lecz nie zyskały popularności. Stosowany w Spectrum standard zapisu na taśmie magnetofonowej był wrażliwy na zakłócenia, przez co tylko nieznaczny odsetek programów dawał się potem odtworzyć i używać. W przypadku komputerów Atari istniała niemalże pewność, co do skuteczności nagrywania, zaś w przypadku Commodore użytecznych było ok 70 proc. nagranych programów [Przasnyski 1989]. Użytkownicy Spectrum byli w konsekwencji poszkodowani, bowiem w trakcie audycji emitowano przede wszystkim programy na Atari i Commodore. Dopiero w późniejszych latach opracowano „Dekoder Transmisji Radiowej PLUS (DTR+)”, który umożliwił skuteczne odtwarzanie nagranych z radia programów na komputerze Spectrum [Przasnyski 1989].

Audycja Radiotomputer emitowana przez Rozgłośnię Harcerską była prawdopodobnie pierwszą tego typu w bloku państw socjalistycznych.

Większość słuchaczy audycji Radiokomputer czekała z niecierpliwością na emisję programów komputerowych, które mogli nagrać na kasetę magentofonową. Czynność ta wydawała się z pozoru prosta, jednak, aby ją zrealizować z powodzeniem konieczne było spełnienie kilku warunków. Tomasz Jordan tak doradzał słuchaczom Radiokomputera na łamach czasopisma Bajtek w 1986 roku [Jordan 1986, s. 28]: 1) zalecam stosowanie kaset typu Compact z taśmą żelazową. Taśma me może być pogięta i starta. Nie zalecam stosowania taśm produkcji polskiej (Stilon), 2) programy powinny być zapisywane na magnetofonie monofonicznym, 3) nagrywanie i odtwarzanie powinno przebiegać na tym samym magnetofonie, a wszelkie układy redukcji szumów muszą być wyłączone.

W czasie nagrywania programów należało wyłączyć w domu wszystkie urządzenia elektryczne, takie jak odkurzacz, pralka, itp. [Jordan 1986]

O możliwości odtworzenia programu nagranego z radia decydowały detale, które miały przede wszystkim charakter techniczny. Dotyczyły one m.in. prawidłowego ustawienia głowicy w magnetofonie, która musiała być prostopadła do kierunku przesuwu taśmy magnetycznej w kasecie, nie wspominając o tym, że głowica nagrywająco-odtwarzająca musiała być czysta. Ponadto, sygnał radiowy musiał być czysty, a wszystkie kable łączące radio-magnetofon-komputer ekranowane. Co istotne, na czas trwania emisji należało wyłączyć w domu wszystkie urządzenia elektryczne, takie jak odkurzacz, pralka, itp.

Zastrzeżenie. Wszystkie wyżej wymienione znaki towarowe należą do swoich (odpowiednich) właścicieli. Nazwy firm i produktów użyte w tym opracowaniu służą wyłącznie do celów identyfikacyjnych.
Disclaimer. All trademarks and registered trademarks mentioned herein are the property of their respective owners. The company and product names used in this document are for identification purposes only.

Źródła

• IKS nr 4/1987. Internet Archive.
• Jordan, T. (1986). Uwaga…Start!!! Bajtek, 11, 28. Internet Archive.
• Przasnyski, M. (1989). Dekoder transmisji radiowej. Bajtek, 5(41), 14. Internet Archive.