Trzepaki, Reksio, Atari
Na wystawie „Trzepaki, Reksio, Atari” zaprezentowano, czym i w co bawiły się dzieci w PRL-u, a także jak zmieniały się formy i możliwości zabawy wraz z upływem czasu.
W czwartek 16 lutego 2023 roku w Muzeum Nowej Huty (os. Centrum E 1), oddziale Muzeum Krakowa, odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „Trzepaki, Reksio, Atari”, której kuratorką jest Agata Klimek-Zdeb. Wydarzenie swoją obecnością uświetnili mieszkańcy Krakowa, zaproszeni goście oraz przedstawiciele z Muzeum Komiksów, Muzeum Zabawek oraz Muzeum Elektroniki.
Wystawa „Trzepaki, Reksio, Atari”. Muzeum Nowej Huty. Fot. Karol Król
Wystawa „Trzepaki, Reksio, Atari” opowiada o zabawach i rozrywkach dziecięcych w okresie PRL-u, o zabawkach i grach, aktywnościach na świeżym powietrzu, jak i o czytelnictwie, ofercie kulturalnej dla dzieci oraz o rozwoju technologii na przestrzeni dekad, od telewizorów i rzutników, po pierwsze komputery domowe lat 80. XX w.
Partnerami projektu są działające w Krakowie: Fundacja Muzeum Komiksu, Muzeum Zabawek i Muzeum Elektroniki.
Pośród kilkuset eksponatów prezentowanych na wystawie odnaleźć można m.in. celuloidowe lalki, misie-trociniaki, figurki żołnierzyków, zabawkowe pojazdy, planszówki, wrotki, zośkę, kolejkę elektryczną czy rzutnik Ania, ale też prawdziwe perełki, np. autentyczną lalkę filmową Misia Uszatka, oryginalne folie animacyjne przedstawiające m.in. Bolka i Lolka oraz Reksia, grafiki Bohdana Butenki (jednego z najczęściej nagradzanych polskich grafików i ilustratorów, autora komiksów i książek), oryginalne plansze komiksowe, m.in. z cykli Kajko i Kokosz oraz Jonka, Jonek i Kleks. Nie zabrakło także tytułowego trzepaka (oryginalnego) oraz komputera Atari.
Wystawa „Trzepaki, Reksio, Atari”. Muzeum Nowej Huty. Fot. Karol Król
Pośród eksponatów znajduje się wiele prywatnych pamiątek, w niektórych przypadkach opatrzonych wspomnieniami właścicieli. Ten zasób jest efektem akcji „Podzielcie się z nami swoim dzieciństwem”, zapraszającej do współtworzenia wystawy i przeprowadzonej przez Muzeum Nowej Huty od grudnia 2021 roku do marca 2022 roku.
Słowa-klucze z tytułu wystawy
Trzepak jest jednym z podstawowych symboli dzieciństwa w PRL-owskich przestrzeniach miejskich. To ośrodek życia podwórkowego. Symbol spotkań z rówieśnikami oraz kreatywności. Dwa kolejne atrybuty symbolizują pewną zmianę, podczas gdy trzepak był czymś znanym i popularnym przez cały PRL.
Artur i Łukasz Bazarnik z Muzeum Elektroniki w Krakowie w towarzystwie kuratorki wystawy – Agaty Klimek-Zdeb oraz dra Karola Króla z Laboratorium Cyfrowego Dziedzictwa Kulturowego URK w Krakowie.
Reksio symbolizuje zmianę dotyczącą sposobu spędzania wolnego czasu w latach 60. i 70., wynikającą z upowszechniania się telewizji, a szerzej – rozwoju technologicznego. Reksio reprezentuje też na wystawie rodzimą twórczość, w tym seriale animowane, książki, komiksy, a także przemysł zabawkarski. Z kolei Atari to symbol lat 80. i zmian, które trwają do dziś. Pojawiły się wówczas magnetowidy, walkmany i komputery domowe. To wtedy zaczęto przesiadywać w klubach mikrokomputerowych lub u kolegów, żeby oglądać filmy lub grać.
Wystąpienie Łukasza Bazarnika, kuratora Muzeum Elektroniki w Krakowie.
Ważnym elementem ekspozycji są fotografie, których wybór pozostawił niedosyt, więc zrodził się pomysł pokazania ich w większej liczbie i pierwszoplanowo. Dlatego wystawie towarzyszy wydawnictwo – album „Na trzepaku”, zawierający fotografie ze zbiorów Muzeum Krakowa autorstwa Henryka Hermanowicza, Roberta Kosieradzkiego i Józefa Lewickiego. Są to zdjęcia obrazujące zabawy i rozrywki dziecięce w PRL-u, wykonane w latach 50., 60. i 70. XX wieku na terenie Krakowa, w tym znaczna część w Nowej Hucie.
Wystawę, opowiadającą o dziecięcych zabawkach, zabawach i rozrywkach w PRL-u, można oglądać do 7 stycznia 2024 roku.
Zredagowano na podstawie materiałów prasowych udostępnionych przez Ryszarda Kozika z Działu Komunikacji Muzeum Krakowa.