Deleted city: historia GeoCities

Serwis GeoCities był fenomenem na skalę światową. Bezpłatny hosting wpisywał się w narastające oczekiwania użytkowników rosnącej w siłę World Wide Web, którzy poszukiwali swojego miejsca w sieci. GeoCities stworzyło podwaliny dla eksplozji blogów i sieci społecznościowych po 2000 roku.

GeoCities weszło na giełdę w sierpniu 1998 roku, a rok później firma została kupiona przez Yahoo! za 4,6 mld USD. Po 1999 roku i zmianach w świadczeniu usługi wprowadzonych przez Yahoo! liczba użytkowników GeoCities zaczęła spadać. Ostatecznie GeoCities zostało zamknięte w 2009 roku.

Rozwój usług internetowych nabrał szczególnego rozpędu w latach 1999-2001. Nagła popularność usług hostingowych wpisała się w okres intensywnej konkurencji w sektorze nowych technologii. Zanim giełda załamała się w latach 2000-2001, powszechny był entuzjazm dla gospodarki opartej o ekosystem internetowy [Buenstorf i Fornahl 2009]. Perspektywy rozwoju były wtedy tak zachęcające, że wielu inwestorów z dużym entuzjazmem inwestowało w różne spółki dot-com, w szczególności gdy miały przyrostek „com” w nazwie.

Internet bubble period

Dot-com bubble opisuje zjawisko gwałtownego wzrostu wartości akcji giełdowych firm związanych z nowymi technologiami, które następnie w latach 2000-2001 znacząco straciły na wartości, co doprowadziło do bankructwa wielu firm. Wiele inwestycji w rynek usług internetowych zakończyło się wtedy spektakularną klapą. Firmy typu dot-com okazały się mniej rentowne niż oczekiwano [Kraay i Ventura 2007].

GeoCities: historia zaginionej cywilizacji

Zamknięcie serwisu GeoCities jest jednym z przykładów, kiedy to zaprzestanie świadczenia bezpłatnych usług hostingowych odbiło się szerokim echem praktycznie na całym świecie. GeoCities miało swoje początki w 1994 roku w Beverly Hills w Kalifornii (U.S.). Usługa była rozwijana jako Beverly Hills Internet przez Davida Bohnetta i Johna Reznera. Obejmowała bezpłatny hosting oraz możliwość tworzenia własnych stron internetowych [Milligan 2017]. Aby utworzyć stronę internetową, użytkownicy mieli w 1996 roku dwie opcje: mogli użyć prostego kreatora opartego na szablonach lub mogli skorzystać z zaawansowanego edytora, który umożliwiał tworzenie bardziej wyrafinowanych witryn.

Każdy ma coś, czym może się podzielić

Założyciel GeoCities był wtedy przekonany, że „każdy ma coś, czym może się podzielić, coś co wzbogaca zarówno jego życie, jak i może wzbogacić życie innych” [Ocamb 2012]. Beverly Hills Internet nie było w tym czasie jedyną firmą, która oferowała bezpłatny hosting. Konkurencję stanowiły takie podmioty rynkowe jak Tripod.com czy Angelfire.com. Bezpłatne usługi hostingowe zyskiwały wtedy rosnącą popularność. Dawały możliwość swobodnej wypowiedzi na niespotykaną dotąd skalę.

Wirtualne dzielnice GeoCities

Serwis GeoCities szybko zyskał na popularności ponieważ oferował możliwość tworzenia osobistych stron internetowych – o sobie, swoich zainteresowaniach i życiu. W ciągu dwóch lat Geocities pozyskało ponad milion „gospodarzy”, którzy publikowali treści zgodnie z nazwami „wirtualnych dzielnic”: EnchantedForest zawierało witryny dla dzieci, HollywoodHills gromadziło witryny poświęcone celebrytom, w „dzielnicy” MotorCity dostępne były treści o pojazdach silnikowych itd. Do 1998 roku serwis GeoCities był jednym z najczęściej odwiedzanych w sieci [Baker 2020].

W 1995 roku nazwę Beverly Hills Internet zastąpiono nazwą GeoCities. Ekspansja przestrzeni serwerów była tu przyrównywana do ciągle powiększającej się ekspansji terytorialnej, geograficznej. Cyfrowa przestrzeń została przyrównana do przestrzeni fizycznej, w której można zamieszkać, w dodatku bez ponoszenia opłat. Takie miejsce w sieci stawało się dla wielu ludzi ich „prywatną przestrzenią do życia”, pomimo, że był to jedynie fragment dysku serwera. Spotkało się to z entuzjastycznym odbiorem użytkowników oraz mediów masowych.

Koniec pewnej epoki

Na początku lat 90. XX wieku, kiedy internet stał się częścią codziennego życia, GeoCities zapewniało poczucie wspólnoty. Użytkownicy GeoCities tworzyli społeczności i pomagali sobie nawzajem w rozwoju witryn tworzących pewną całość. Ułatwiało użytkownikom pierwsze, często niepewne kroki w świecie publikacji internetowych. W tamtym czasie GeoCities było jedną z największych kolekcji cyfrowych treści, jakie kiedykolwiek powstały [Milligan 2015].

Serwis GeoCities odegrał ważną rolę w kształtowaniu sieci, którą znamy dzisiaj. GeoCities było jedną z pierwszych platform hostingowych dla „treści generowanych przez użytkowników”. W tamtym czasie nie istniały powszechnie uznane standardy projektowe, którymi mogliby kierować się twórcy witryn amatorskich. W tej swoistej „próżni” internauci eksperymentowali z formą graficzną i materiałami, które umieszczali w internecie. Charakterystyczne dla tamtego okresu były osobiste pamiętniki oraz wyśmiewane obecnie komunikaty „w budowie”, migające lub przesuwające się w poziomie teksty (marquee), liczniki odwiedzin i muzyczne akompaniamenty [Baker 2020].

Konsekwencją zamknięcia GeoCities było usunięcie wszystkich plików zgromadzonych przez użytkowników. Na niewiele zdało się stosunkowo wczesne powiadomienie użytkowników o zamiarze zamknięcia serwisu. Wiele z wysłanych powiadomień e-mail nie zostało odebranych. Nie było też narzędzia, które zapisywałoby pliki w sposób zautomatyzowany. Większość witryn internetowych i materiałów multimedialnych hostowanych na serwerach GeoCities przepadło bezpowrotnie.

Źródła

Baker, J. (2020). GeoCities and diaries on the early web. In: Ben-Amos, Batsheva and Ben-Amos, Dan (eds.) The Diary. Indiana University Press, Indiana.
Buenstorf, G., Fornahl, D. (2009). B2C-bubble to cluster: the dot-com boom, spin-off entrepreneurship, and regional agglomeration. Journal of Evolutionary Economics, 19(3), 349-378.
Kraay, A., Ventura, J. (2007).The Dot-Com Bubble, the Bush Deficits, and the U.S. Current Account. In G7 Current Account Imbalances: Sustainability and Adjustment (p. 457-495). University of Chicago Press, http://www.nber.org/chapters/c0124
Milligan (2015). Finding Community in the Ruins of GeoCities: Distantly Reading a Web Archive. UWSpace. Available at: http://hdl.handle.net/10012/11650
Milligan, I. (2017). Welcome to the web: The online community of GeoCities during the early years of the World Wide Web. In: Niels Brügger and Ralph Schroeder (eds.), The Web as History. London, UCL Press. https://doi.org/10.14324/111.9781911307563
Ocamb, K. (2012). David Bohnett: Social change through community commitment. Frontiers, 16 October. 18.